म गजल पनि लेख्छु त्यसैले सायद यसो पनि भन्न सक्छु -
म घाउ गनि गनि गजल लेख्छु ।
त्यो घाउ दुख्दा पनि गजल लेख्छु ।
गजल लेखिने सवालमा धेरै वहसहरु भएका छन्, हुँदैछन् र अझ हुँदैजानेछन् । गजललाई अनुभुत गर्न सक्ने, थोरै धेरै लेख्ने गरेता पनि गजल के हो? कसरी लेखिनु पर्छ? भन्ने सवालमा वहस गर्नु मलाई मेरो रुचिको विषय लाग्दैन । मेरो हकमा गजल जसरी पनि लेखिन सकिन्छ भन्ने मान्यता राख्छु म । हरेक पटक फरक तरिकाले पनि मेरो गजलको सुरु र अन्त्य हुनसक्छ ।
पहिल्यै काफियाहरु जोड्जाम गरेर गजल लेख्न बस्दा गजल राम्रो बन्दैन भन्ने धेरै पहिले सुनेर जानेको हुँ । तर सबै जानेसुनेको र सिकेबुझेको कुराले सँधै काम गर्दैन र काम गर्नैपर्छ भन्ने पनि छैन होला । काफिया भेला गरेर गजल लेख्दिंन म भन्नेहरुले त्यसो गर्लान् तर त्यसले सँधै राम्रो गजल नै जन्माउँछ भन्ने विश्वास म गर्दिंन र काफिया भेला गरेर गजल लेख्दा पनि त्यसले सँधै नराम्रो गजल नै जन्माउँछ भन्ने पत्याउँदिंन । तर यसको आसय यो पनि हैन कि हरेक पटक नै काफियाहरु जोड्जाम गरेर गजल लेख्न बस्छु म । भनेकै छु हरेक पटक फरक तरिकाले सुरु हुनसक्छ, फरक तरिकाले अन्त्य हुनसक्छ मेरो गजल । र अर्कोतिर सबभन्दा महत्वको कुरा त यो छ कि म आफुलाई गजलकार देख्नै सक्दिंन । केवल लेख्छु मात्र र गजल हुन्छन् कि हुँदैनन् मैले लेखेका भन्नेतिर उत्तिसारो जान्न ।
मैले पछिल्लो पटक पुरा गरेको गजल त्यसरि नै केहि अगाडी काफियाहरु भेला गरेर राखेको रहेछु । राखेको मात्र हैन राखेर विर्षेको पनि रहेछु । सेलफोनको नोटस् खोतल्दै जाँदा भेट्टाएँ; त्यो त तीनसय एकचालिस दिन अगाडि सेभ गरेर राखेको रहेछु । र आज फेसबुकमा सेयर गरिसकेको त्यहि गजल सेलफोनको नोटमा सेभ गरेको फोटोसहित ब्लगमा पस्किन मनभयो -
म घाउ गनि गनि गजल लेख्छु ।
त्यो घाउ दुख्दा पनि गजल लेख्छु ।
गजल लेखिने सवालमा धेरै वहसहरु भएका छन्, हुँदैछन् र अझ हुँदैजानेछन् । गजललाई अनुभुत गर्न सक्ने, थोरै धेरै लेख्ने गरेता पनि गजल के हो? कसरी लेखिनु पर्छ? भन्ने सवालमा वहस गर्नु मलाई मेरो रुचिको विषय लाग्दैन । मेरो हकमा गजल जसरी पनि लेखिन सकिन्छ भन्ने मान्यता राख्छु म । हरेक पटक फरक तरिकाले पनि मेरो गजलको सुरु र अन्त्य हुनसक्छ ।
पहिल्यै काफियाहरु जोड्जाम गरेर गजल लेख्न बस्दा गजल राम्रो बन्दैन भन्ने धेरै पहिले सुनेर जानेको हुँ । तर सबै जानेसुनेको र सिकेबुझेको कुराले सँधै काम गर्दैन र काम गर्नैपर्छ भन्ने पनि छैन होला । काफिया भेला गरेर गजल लेख्दिंन म भन्नेहरुले त्यसो गर्लान् तर त्यसले सँधै राम्रो गजल नै जन्माउँछ भन्ने विश्वास म गर्दिंन र काफिया भेला गरेर गजल लेख्दा पनि त्यसले सँधै नराम्रो गजल नै जन्माउँछ भन्ने पत्याउँदिंन । तर यसको आसय यो पनि हैन कि हरेक पटक नै काफियाहरु जोड्जाम गरेर गजल लेख्न बस्छु म । भनेकै छु हरेक पटक फरक तरिकाले सुरु हुनसक्छ, फरक तरिकाले अन्त्य हुनसक्छ मेरो गजल । र अर्कोतिर सबभन्दा महत्वको कुरा त यो छ कि म आफुलाई गजलकार देख्नै सक्दिंन । केवल लेख्छु मात्र र गजल हुन्छन् कि हुँदैनन् मैले लेखेका भन्नेतिर उत्तिसारो जान्न ।
मैले पछिल्लो पटक पुरा गरेको गजल त्यसरि नै केहि अगाडी काफियाहरु भेला गरेर राखेको रहेछु । राखेको मात्र हैन राखेर विर्षेको पनि रहेछु । सेलफोनको नोटस् खोतल्दै जाँदा भेट्टाएँ; त्यो त तीनसय एकचालिस दिन अगाडि सेभ गरेर राखेको रहेछु । र आज फेसबुकमा सेयर गरिसकेको त्यहि गजल सेलफोनको नोटमा सेभ गरेको फोटोसहित ब्लगमा पस्किन मनभयो -
आँखिर निकम्मा त यै प्यार रहेछ ।
त्यै र त आँखामा असार रहेछ ।
रोएर उस्लाई खसाउन खोज्ने,
ईरादा त आफ्नै खुँखार रहेछ ।
कहिल्यै मानिंन उ त भन्ने गर्थ्यो,
तिमी छिर्ने अर्कै सँघार रहेछ ।
चर्काउँदा देवल म हाँसेको थिएँ,
तर फुट्ने मेरै निधार रहेछ ।
आज छाँयाले हालखबर सोध्यो,
छाँयामा उस्कै अनुहार रहेछ ।
निभाएथें दियो सूर्य देखेपछि,
दीपक नहुँदा अन्धकार रहेछ ।
***
3 comments:
सोचेथें गजल मात्रै न होला भनी
हर शब्दमा धारिलो तरबार रहेछ!
म गजलको बारेमा निकै कम जान्दछु। लेखेरै भन्दा पढेर मज्जा लिने भएको ले लास्टामा सिधै गए र मज्जा लिए जौ जा हेहेह
--निभाएथें दियो सूर्य देखेपछि,
दीपक नहुँदा अन्धकार रहेछ ।--
Post a Comment